Aan de slag met een nationale vindplek voor digitale toepassingen in de zorg!
Uitkomsten van een verkenning over het creëren van een uniform startpunt voor versnelde implementatie en opschaling van digitale toepassingen
Verkenning naar een uniform startpunt voor versnelde implementatie en opschaling van digitale toepassingen
In april 2022 is de transformatieagenda Ouder Worden 2040 gepresenteerd. Een agenda gegroepeerd rondom vijf overkoepelende agendathema’s die gezamenlijk de beweging schetsen zoals die gaandeweg in het programma is vormgegeven. Elk agendathema is uitgewerkt in een aantal onderwerpen die die beweging kunnen realiseren. Twintig onderwerpen die de gezamenlijke opgave formuleren voor de komende twintig jaar, zijn verder geconcretiseerd naar de doelen voor de start, de kortere termijn en waar we in 2040 uit willen komen. Na de zomer zijn we gestart met de volgende stap, waarin we deze transformatieagenda verder aanjagen, concretiseren en doe-coalities smeden en activeren. Zo ook rond het agendathema: ‘Van individueel innoveren naar digitaal verbonden’, waarin we ingaan op de mogelijkheden van technologie en digitalisering in een ouder wordende samenleving.
Een van de onderwerpen binnen dit agendathema gaat over het ‘Versterken van opschalings- en doorzettingsmacht’1. Een actielijn die hiervoor is geformuleerd betreft een verkenning naar het creëren van een uniform startpunt voor opschaling en laagdrempelige kennis- en ervaringsdeling voor professionals rondom (bewezen) effectieve digitale toepassingen in gezondheid met stakeholders die de collectieve waarde onderschrijven.
1Meer informatie over het agendathema en de daarin uitgewerkte onderwerpen lees je hier.
Sinds het verschijnen van de transformatieagenda van Ouder Worden 2040, zijn ook andere relevante agenda’s en programma’s verschenen die het belang van het agendaonderwerp ‘Versterken van opschalings- en doorzettingsmacht’ en de specifieke actielijn onderschrijven.
Het Programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO), verschenen in juli 2022, bestaat uit verschillende maatregelen, initiatieven en projecten om ervoor te zorgen dat ouderen zo lang mogelijk zelfredzaam zijn en de ouderenzorg ook in de toekomst blijft passen bij wat ouderen willen. Een van de vijf actielijnen – Arbeidsmarkt en Innovatie – focust zich op de arbeidsmarkt ter waarborging van betaalbare, toegankelijke en kwalitatief goede zorg voor ouderen, waaronder goed werkgeverschap, digitale innovatie en regionale samenwerking. In deze actielijn wordt onder andere gewerkt aan het stimuleren van de inzet en opschaling van bewezen technologische innovaties.
Ook het Integraal Zorgakkoord (IZA), verschenen in september 2022, sluit goed aan op de transformatieagenda Ouder Worden 2040. Het IZA heeft als doel de zorg voor de toekomst goed, toegankelijk en betaalbaar te houden en bevat onder meer een grote paragraaf met afspraken rondom digitalisering (doelstelling 3 uit het IZA). Eén van de afspraken die hieronder valt volgt de actielijn uit de agenda nauwgezet. Er wordt namelijk het volgende afgesproken in het IZA: “Partijen ontwikkelen en gebruiken vanaf 2023 een gezamenlijke ondersteuningsstructuur aanvullend op het zorgtransformatiemodel2. De ondersteuningsstructuur is t.b.v. congruentie van landelijk beleid op het vlak van passende hybride zorg en bevordert ‘proudly copied from/by’ opschaling binnen zorgorganisaties en in netwerken en voor de sector logische (regionale) samenwerkingsverbanden. Er komt een vindplek, gebruik makend van wat er is, evt. per sector, van goede voorbeelden van hybride zorg om te kunnen worden hergebruikt.”
2Lees hier ook meer over het zorgtransformatiemodel van het Kenniscentrum Digitale Zorg.
Het speelveld voor vindplekken rondom digitalisering is groot én groeit nog altijd
Er is inmiddels een veelheid aan ‘vindplekken’ actief die zich profileren als startpunt voor digitale toepassingen en best-practices met betrekking tot gezondheid. En nog steeds vormen zich steeds meer platformen, coalities en andere initiatieven (of zijn in ontwikkeling) op het snijvlak technologie én gezondheid. In onderstaand overzicht schetsen we het speelveld van deze nationale vindplekken. Er wordt in de weergave onderscheid gemaakt op voornaamste doelgroep (professional versus burger/cliënt/patiënt) en voornaamste aandachtsgebied (actualiteit (nieuws), (trend-)onderzoek, en verbinding versus Best-practices, implementatie en opschaling). De gekozen assen in het model dienen om het speelveld van ‘vindplekken’ te illustreren. De weergave is gebaseerd op een eerste analyse van speelveld van platformen, coalities en initiatieven rondom digitale toepassingen in relatie tot gezondheid. Klik voor meer informatie over de vindplekken op de stippen onder de logo’s in onderstaand overzicht.
Figuur | Schematische weergave van nationaal speelveld van ‘vindplekken’ rondom versnelde implementatie en opschaling van digitale toepassingen
Naast deze ‘vindplekken’ lopen er ook nog ontzettend veel programma’s en coalities, met ieder ook weer eigen informatie en suggesties en ideeën rondom versnelde implementatie en opschaling van digitale toepassingen. Denk hierbij aan de volgende initiatieven (niet uitputtend):
- Actieplan digitale zorg
- Pilot Nationaal Toetsingskader
- Kenniscentrum Digitale zorg
- ZorgZandbak
- KIK-V
- Nederlandse AI-coalitie
- MedtechPartners
- Citrienprogramma e-Health
- HI-NL
Stappen naar een uniform startpunt voorlopig voldoende geborgd in andere activiteiten
Uit meerdere gesprekken met stakeholders sinds het verschijnen van de transformatieagenda van OW2040 blijkt dat de uitdaging nog altijd collectief wordt onderschreven: synergie rondom implementatie en opschaling van digitale toepassingen in een ouder wordende samenleving wordt nog onvoldoende benut. En dat om te komen tot versnelde implementatie en opschaling van (bewezen) effectieve digitale toepassingen met betrekking tot gezondheid in Nederland, het waardevol is om een uniform startpunt voor opschaling en laagdrempelige kennis- en ervaringsdeling voor professionals rondom (bewezen) effectieve digitale toepassingen in gezondheid te creëren. Met als daarbij genoemde aandachtspunten:
- Vanuit gelijkgerichtheid en het voorkomen van onnodig dingen dubbel doen
- Met een focus breder dan enkel zorg én enkel technologie
- Waar formele en informele zorg en ondersteuning elkaar vinden
- Waar een basis wordt geboden voor gedragsverandering als basis voor de benodigde transformatie
- Waar duidelijkheid wordt geschept in de voorwaarden voor implementatie en opschaling
- Waar overeenstemming is over de onderbouwing en bewijslast als basis voor structurele financiering en opschaling
Met deze insteek is ook de dialoog gevoerd met stakeholders in bijeenkomsten om het collectieve doel aan te scherpen en de vervolgstappen voor het creëren van een uniform startpunt voor versnelde implementatie en opschaling van digitale toepassingen te concretiseren. Juist omdat er sinds het verschijnen van de transformatieagenda inmiddels stappen worden gezet met het realiseren van een uniforme en onafhankelijke vindplek als basis voor versnelde implementatie en opschaling van digitale zorgtoepassingen is het de moeite waard de resultaten daarvan goed in de gaten te houden. Zo wordt vanuit het IZA door het kenniscentrum Digitale Zorg in samenwerking met meerdere partijen ingezet op een menukaart digitale zorg.
Nadrukkelijk zal de kennis en het netwerk vanuit Ouder Worden 2040 benut worden in de verdere versterkingen van de lopende activiteiten rondom het creëren van een uniforme vindplek binnen het IZA. Daar waar waardevol kan het kenniscentrum Digitale Zorg ook een beroep te doen op deze aspecten. En zal ook in het najaar 2023 opnieuw gepeild worden wat de vorderingen zijn ten aanzien van de realisatie van de uniforme vindplek en de toegevoegde waarde vanuit het programma Ouder Worden 2040 op dit agenda-onderwerp.